Οι Έλληνες του Βανκούβερ καλωσορίζουν θερμά την επιστροφή του Θωμά Σταμάτη.
«Δεν μπορώ να βρω τις σωστές αγγλικές λέξεις, αλλά πρέπει να σας πω ότι ο πόλεμος δεν μοιάζει με 'πικνίκ'. Κατά τη διάρκεια μιας τρομερής διαδρομής, βαδίσαμε και πολεμήσαμε για 60 ώρες χωρίς φαγητό, επειδή το τρένο με τις προμήθειες μας απέτυχε. Μπορεί να ξαναπήγαινα αν με χρειαζόταν η χώρα μου, αλλά την επόμενη φορά, θα έφερνα μια στοίβα από μικρά και θρεπτικά πακέτα φαγητού».
Αυτά τα εγκάρδια λόγια προέρχονται από τον Θωμά Σταμάτη, ο οποίος ήταν εστιάτορας στο Βανκούβερ μέχρι που κλήθηκε να ενταχθεί στις ελληνικές εφεδρικές δυνάμεις τον Οκτώβριο του 1912. Φεύγοντας αμέσως, εμπιστεύτηκε την επιχείρησή του στον αδελφό του Κωνσταντίνο. Επέστρεψε το Σάββατο, πληγωμένος από τη μάχη, αλλά έτοιμος να δουλέψει, ανακουφισμένος που ανακάλυψε ότι η επιχείρησή του είχε ευδοκιμήσει ερήμην του.
Φτάνοντας στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 1912, ο Σταμάτης εντάχθηκε στο σύνταγμά του στη Θεσσαλονίκη, υπηρετώντας στο σώμα των μηχανικών κατασκευής. Πολέμησε εναντίον των Τούρκων στο Μπεζάνι, στο Χιλκίς, στους λόφους του Δοϊράμ και στο πέρασμα Χάσα και συμμετείχε σε μάχες στη Θεσσαλονίκη, στο Ντερέλλες, στο Ντεμιχάσερ, στη Στρόμιτζα, στο Ντουράνγκι, στο Κιλαντίρ, στο Κρέσας και στην Τζουμάγια. Κατά τη διάρκεια των βάναυσων 60 ωρών μάχης και πορείας χωρίς φαγητό, έχασε 30 κιλά, αγώνας συνηθισμένος στο Τέταρτο Σύνταγμα Μηχανικού. Μετά τον πόλεμο, επισκέφτηκε τους ηλικιωμένους γονείς του στην Ελλάδα (Βίλια) και έλαβε δύο μετάλλια: ένα για τον τουρκικό πόλεμο και ένα άλλο για τη βουλγαρική σύγκρουση.
Στη φωτογραφία, ο Σταμάτης στέκεται στο κέντρο. Στα αριστερά του βρίσκεται ο Νικόλαος Ανδρίτισος, ένας άλλος Έλληνας από τη Βρετανική Κολομβία που πέθανε τον Ιούνιο του 1913 την πρώτη μέρα της μάχης του Κιλκίς. Ο Σταμάτης θυμάται ότι η σφαίρα που σκότωσε τον Ανδρίτισο εγοστρακίστηκε σε ένα ρολόι στην τσέπη του, προκαλώντας θανάσιμα εσωτερικά τραύματα. Πιστεύει ότι χωρίς το ρολόι, η πληγή θα ήταν διαχειρίσιμη και ο Νίκος θα είχε επιβιώσει. Το τρίτο πρόσωπο της φωτογραφίας είναι ο Κωνσταντίνος Πετσάλας, Έλληνας από το Τορόντο που επίσης επέζησε του πολέμου.
Η ελληνική κοινότητα υποδέχθηκε θερμά τον κ. Σταμάτη, εχθές, στο σπίτι του αδερφού του Κωνσταντίνου στο 617 Keefer Street, όπου προσφέρθηκε ένα ποτό αγάπης για την επιστροφή του.
Ο Θωμάς Σταμάτης πολλά χρόνια αργότερα μελετώντας την εφημερίδα του.
Ο Θωμάς και ο Κωνσταντίνος Σταμάτης ήταν επιχειρηματικοί συνεργάτες στο Βανκούβερ εδώ και χρόνια. Και οι δύο ήθελαν να αγωνιστούν για την πατρίδα τους, αλλά ο Θωμάς διεκδίκησε το δικαίωμα λόγω αρχαιότητας. Έφυγε με λίγη προετοιμασία, αφήνοντας την επιχείρησή του στα χέρια του αδελφού του. Επιστρέφοντας για να βρει την επιχείρησή του ακμάζουσα, εξέφρασε ότι ο Κωνσταντίνος αξίζει ίσης αναγνώρισης επειδή θυσίασε τις φιλοδοξίες του για να διαχειριστεί τις ευθύνες στο σπίτι, επιτρέποντας στον Thomas να υπηρετήσει τη χώρα τους.
Comments