Από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, ήξερα ότι η οικογένειά μας είναι ελληνική, αλλά τους τελευταίους μήνες, η κατανόησή μου για το τι σημαίνει αυτό έχει αλλάξει. Μέρος αυτής της αλλαγής προήλθε από ένα ταξίδι στα Βίλια, το σπίτι του προπάππου μου, του Αναστάσιου Σταμάτη, ο οποίος πέρασε δίπλα στον Θωμά για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Ως παιδί που μεγάλωνα, είχα ακούσει διάφορες ιστορίες για την οικογένειά μας που μετανάστευσε από την Ελλάδα και πώς ήταν η ζωή τους πριν έρθουν στη Βόρεια Αμερική, αλλά παρέμενε πάντα κάπως αφηρημένη και απρόσιτη μέχρι που ταξίδεψα προσωπικά στα Βίλια.
Επισκέφτηκα τα Βίλια τον Μάιο του 2024 με μερικά ακόμη μέλη της οικογένειας, και το ταξίδι ήταν το αποκορύφωμα μηνών οργάνωσης και έρευνας για την οικογενειακή μας ιστορία με επικεφαλής τον θείο μου. Στους μήνες που προηγήθηκαν της επίσκεψής μας, είχα ήδη μάθει νέες λεπτομέρειες για το ταξίδι του προπάππου μου από την Ελλάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες και μετά στον Καναδά, και ο ερχομός στα Βίλια ήταν το αποκορύφωμα εκείνων των προσπαθειών που έκτοτε άλλαξαν τον τρόπο που καταλαβαίνω πολλούς από τις παλιές ιστορίες που είχαν περάσει.
Ενώ τα Βίλια έχουν αλλάξει πολύ από τότε που έφυγαν οι συγγενείς μου, το να είμαι εκεί βοήθησε να μεταμορφώσω τη σχέση μου με την καταγωγή μου σε κάτι πολύ πιο συγκεκριμένο. Μπορώ τώρα να πω ότι είδα που βρίσκονταν τα σπίτια των προγόνων μου, ότι περπάτησα στους λόφους που πιθανότατα συνήθιζαν επίσης και κάθισα στις ίδιες πλατείες που επίσης εκείνοι κάποτε απολάμβαναν.
Η μέρα μας στα Βίλια ξεκίνησε με μια διαδρομή από την Αθήνα και μια πρωινή άφιξη εγκαίρως για να δούμε παρέλαση, καθώς και μερικά τραγούδια και χορούς με παραδοσιακή ενδυμασία. Αφού εξερευνήσαμε τα Βίλια, απολαύσαμε ένα νόστιμο πασχαλινό γλέντι σε μια ταβέρνα με θέα στο χωριό, το Λεστόρι.
Αποκορύφωμα του ταξιδιού μας ήταν μια επίσκεψη στο τοπικό ιστορικό μουσείο, το οποίο ο διευθυντής συμφώνησε ευγενικά να ανοίξει για εμάς και να κάνει μια ξεχωριστή ξενάγηση παρά το γεγονός ότι ήταν διακοπές. Χάρη στη βοήθεια από το myVilia.gr για να επικοινωνήσει μαζί της, βρήκε εγγραφές στους εκλογικούς καταλόγους που ανήκαν στον πατέρα και τους θείους του προπάππου μου και μας έδωσε μια λεπτομερή ανασκόπηση της ιστορίας της περιοχής και του πώς ήταν η ζωή του Θωμά στα Βίλια.
Στους μήνες από τότε που επισκέφτηκα τα Βίλια, η εμπειρία μου έχει κολλήσει και μου έδωσε κίνητρο να μάθω περισσότερα για τη δική μου οικογενειακή ιστορία στην Ελλάδα — και την ιστορία της Ελλάδας συνολικά
Με αυτόν τον τρόπο, κατανοώ καλύτερα την καταγωγή της οικογένειάς μου και τις εμπειρίες που πρέπει να ώθησαν τον Θωμά να φύγει από την Ελλάδα ως έφηβος στα τέλη του 19ου αιώνα. Δεκαετίες πολέμου και πολιτικής αναταραχής είχαν πυροδοτήσει ένα κύμα μετανάστευσης από τη χώρα σε αναζήτηση περισσότερων ευκαιριών. Αυτό το ταξίδι θα τον πήγαινε πρώτα στις Ηνωμένες Πολιτείες και μετά στον Καναδά, όπου βρήκε μια μεγάλη ελληνική κοινότητα στο Βανκούβερ και εκεί θα άνοιγε ένα ελληνικό εστιατόριο με τον αδερφό του.
Μέσα από έρευνα που έκανε ο θείος μου, γνωρίζουμε ότι ο Θωμάς έφυγε για πρώτη φορά από τα Βίλια ως έφηβος το 1898 και πήγε στη Βόρεια Αμερική, αλλά παρέμεινε δεμένος με την Ελλάδα και ήταν μέλος των εφεδρικών δυνάμεων. Όταν ξέσπασε ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος το 1912, επέστρεψε στην Ελλάδα και πολέμησε στον Β' Βαλκανικό Πόλεμο. Σε ένα άρθρο του Φεβρουάριο του 1914 που βρήκαμε, μίλησε για τις εμπειρίες του πολεμώντας τις βουλγαρικές δυνάμεις σε μια εφημερίδα του Βανκούβερ, όπου εμφανίστηκε μαζί με αρκετούς άλλους Έλληνες με έδρα την περιοχή του Βανκούβερ, οι οποίοι επίσης έφυγαν από τον Καναδά για να πολεμήσουν στους πολέμους.
Πολλές από αυτές τις ιστορίες είχαν γίνει οικογενειακοί θρύλοι που διηγήθηκαν και πέρασαν σ’ εμάς, αλλά ήταν διαφωτιστικό να βρούμε ιστορικά στοιχεία και έγγραφα για την ελληνική μας καταγωγή. Όπως και με την προσωπική επίσκεψη στη Βίλια, βοήθησε στη δημιουργία μιας νέας σύνδεσης με τις ρίζες της οικογένειάς μας -- όσο μακρινές κι αν είναι -- που ελπίζω ότι θα γίνει πιο δυνατή τα επόμενα χρόνια.
Reid Standish, Stamatis
Comments